Antologia bardzo różnorodnych gatunkowo utworów poświęconych Tadeuszowi Kościuszce i Józefowi Poniatowskiemu, zaopatrzona w przedmowę szeroko omawiajacą rozmaite konteksty tzw. kultu bohaterów, a takze notę ikonograficzną. "Zgromadzone w Antologii teksty bez względu na intencje ich autorów traktujemy wyłącznie jako rodzaj dokumentu oraz objaw kultu bohaterów narodowych. Nie objaśniamy więc występujących w zamieszczonych tu utworach postaci historycznych ani aluzji do rzeczywistych wydarzeń czy okoliczności. W tekstach tych bardzo często pojawiają się charakterystyczne dla myślenia legendowego i mitycznego deformacje faktów, nawet w relacjach uchodzących za historyczne [...]. Znamiennym rysem tej literatury jest częste nawiązywanie do schematu baśni ludowej. Folkloryzacja miała służyć popularyzowaniu bohatera; w dużej mierze jest to literatura przeznaczona dla . Wiele z tych utworów można traktować jako rodzaj odpowiednika kolorowanych popularnych litografii [...]. Spełniając zapotrzebowanie wyobraźni zbiorowej teksty utrwalają bohaterów w patriotycznych obrazkach, literackich oleodrukach. Z ich losów wybiera się takie wydarzenia i sytuacje, które najlepiej wspierają legendę czy kształtują kult; literackie wizerunki bohaterów wyposażone w najbardziej pożądane cechy - zastygają w i . Tę osobliwą literaturę romantyczno-ludową określa emocjonalny charakter mitu bohaterskiego. Posługuje się ona schematem czarno-białym, w walce zła i dobra - dobro zwycięża. Bóg znajduje się po stronie sprawiedliwych, choć pokonanych. Literatura ta, nawet opisując klęski, tchnie jednostronnym optymizmem i nierzadko przybiera formę popularnego kiczu. Literackie legendy obu postaci mają podobny przebieg, przewaga tekstów o Kościuszce świadczyć może o tym, że jego legenda osiągnęła większą popularność wśród ludu [od Redakcji]".